Cổ phiếu ưu đãi là gì? Hướng dẫn cách mua cổ phiếu ưu đãi đơn giản
Cổ phiếu ưu đãi là loại cổ phiếu được rất nhiều người yêu thích trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ bản chất cổ phiếu ưu đãi là gì. Nếu bạn là một nhà đầu tư mới trên thị trường chứng khoán thì việc tìm hiểu rõ loại cổ phiếu này là rất cần thiết để đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn. Vì vậy đừng bỏ qua bài viết dưới đây để bổ sung thêm những kiến thức căn bản về cổ phiếu ưu đãi nhé.
Mục lục
1. Cổ phiếu ưu đãi là gì?
Cổ phiếu ưu đãi (có tên tiếng anh là Preferred Stock) là loại chứng khoán không được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán, có bản chất giống như cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường). Người sở hữu loại cổ phiếu này sẽ là những cổ đông của công ty hay còn gọi là cổ đông ưu đãi. Các cổ đông ưu đãi sẽ có những ưu thế về cổ tức, quyền biểu quyết so với cổ phiếu thường hay được đền bù thiệt hại đầu tiên nếu công ty bị phá sản.
2. Các loại cổ phiếu ưu đãi ở Việt Nam
Hiện nay, cổ phiếu ưu đãi được chia làm 3 loại chính: cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ phiếu ưu đãi hoàn lại, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết và ngoài ra còn có các cổ phiếu ưu đãi khác do công ty quy định.
2.1. Cổ phiếu ưu đãi cổ tức
Cổ phiếu ưu đãi cổ tức là cổ phần mà người sở hữu nó được trả mức cổ tức cao hơn so với cổ phiếu thường. Phần trăm cổ tức là cố định và không phụ thuộc vào tình hình kết quả kinh doanh của công ty. Mức chi trả cổ tức cố định và phương thức xác định cổ tức thưởng sẽ được quy định cụ thể ngay trên cổ phiếu ưu đãi.
Bên cạnh những ưu đãi về cổ tức, cổ phiếu ưu đãi cổ tức còn mang đặc điểm sau:
- Cổ đông ưu đãi sẽ nhận lại số tài sản tương ứng với số cổ phần tại công ty trong trường hợp công ty bị phá sản, tuy nhiên sẽ nhận sau khi thanh toán các khoản nợ và cổ phiếu ưu đãi hoàn lại.
- Cổ đông sẽ không có quyền biểu quyết, dự Đại hội cổ đông, bầu cử Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát.
2.2. Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại
Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại là loại cổ phiếu được công ty hoàn lại vốn góp theo yêu cầu của chủ sở hữu hoặc theo điều kiện ghi trên cổ phiếu. Cũng giống như cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ đông sở hữu loại cổ phiếu này sẽ không có quyền biểu quyết, dự Đại hội cổ đông hay đề nghị người vào Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát.
2.3. Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết là cổ phần có số phiếu biểu quyết cao hơn so với cổ phiếu phổ thông. Số phiếu biểu quyết sẽ do Điều lệ công ty quy định và người sở hữu nó không có quyền chuyển nhượng cổ phần cho người khác. Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết chỉ có tổ chức được Chính phủ uỷ quyền và cổ đông sáng lập có quyền nắm giữ.
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết chỉ có thời hạn trong vòng 3 năm kể từ ngày công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Sau thời gian đó, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết sẽ được chuyển về cổ phiếu thường.
2.4. Cổ phiếu khác do công ty quy định
Các loại cổ phiếu khác do Điều lệ công ty quy định có thể là: cổ phiếu kết hợp giữa cổ phiếu ưu đãi cổ tức và cổ phiếu ưu đãi hoàn lại, cổ phiếu có đặc tính ưu đãi thanh toán khi công ty phá sản hoặc giải thể,…
3. So sánh cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường, trái phiếu
3.1. So sánh cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường
Xét về bản chất, cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường khá giống nhau bởi đều cùng là chứng khoán góp vốn và được công ty cổ phần phát hành. Tuy nhiên, khi phân tích kỹ hơn thì 2 loại cổ phiếu này vẫn có những điểm khác biệt nhau như:
| Đặc điểm | Cổ phiếu ưu đãi | Cổ phiếu thường |
| Mức ưu đãi | Được hưởng những ưu đãi nhất định tuỳ vào từng loại cổ phiếu | Không có |
| Cổ tức | – Ổn định, không phụ thuộc vào tình hình kết quả kinh doanh
– Phần trăm cổ tức sẽ có sự biến động thường xuyên |
– Phụ thuộc vào tình hình kết quả kinh doanh của công ty
– Cổ đông có thể nhận được mức phần trăm cổ tức cao hơn cổ phiếu thường |
| Quyền biểu quyết | Chỉ có cổ phiếu ưu đãi biểu quyết được tham gia, số lượng phiếu trên một cổ theo quy định của công ty | Có quyền biểu quyết với quy định một cổ một phiếu |
| Số lượng cổ phiếu | Số lượng ít | Số lượng nhiều |
| Quyền lợi khi công ty phá sản hay giải thể | Cổ đông sẽ được xem xét nhận lại vốn góp đầu tiên | Cổ đông sở hữu nhận sau khi đã hoàn trả đầy đủ cho người sở hữu cổ phiếu ưu đãi |
| Quyền tham gia quản lý | Không có quyền tham gia | Có quyền tham gia |
3.2. So sánh cổ phiếu ưu đãi và trái phiếu
Cổ phiếu ưu đãi và trái phiếu đều là tài sản chứng khoán và là công cụ phát hành của thị trường vốn. Đồng thời, cả hai đều mang lại một khoản lãi nhất định cho nhà đầu tư nhưng xét về bản chất hai loại chứng khoán này có sự khác nhau rõ rệt. Để phân biệt cổ phiếu ưu đãi và trái phiếu, bạn có thể tham khảo bảng so sánh dưới đây:
| Đặc điểm | Cổ phiếu ưu đãi | Trái phiếu |
| Bản chất | Chứng khoán vốn | Chứng khoán nợ |
| Chủ sở hữu | Chủ sở hữu là cổ đông của công ty | Là chủ nợ của công ty phát hành, không phải cổ đông của công ty |
| Chủ thể phát hành | Công ty cổ phần | Chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức tài chính |
| Quyền lợi của chủ sở hữu | – Có quyền tham gia vào các hoạt động của công ty
– Đối với cổ phiếu ưu đãi biểu quyết, cổ đông có quyền biểu quyết, dự Đại hội cổ đồng, bầu cử Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát. |
– Không có quyền tham gia vào các hoạt động của công ty phát hành
– Không có quyền biểu quyết, đề cử và ứng cử |
| Tính chuyển đổi | Không thể chuyển đổi thành trái phiếu | Có thể chuyển đổi thành cổ phiếu |
| Lợi tức | Chủ sở hữu nhận trái tức cố định và không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh | Chủ sở hữu nhận cổ tức ưu đãi cố định |
| Mức độ rủi ro | Mức độ rủi ro cao hơn trái phiếu | Ít rủi ro hơn và phụ thuộc vào doanh nghiệp |
| Khả năng thu hồi vốn góp | Được ưu tiên trả trước cổ phiếu thường và sau trái phiếu khi công ty phá sản hoặc giải thể | Được ưu tiên thanh toán đầu tiên trước khi công ty thực hiện các nghĩa vụ khác |
| Khả năng chuyển nhượng | Không có quyền tự do chuyển nhượng mà phải phụ thuộc vào điều lệ công ty | Có quyền chuyển nhượng trái phiếu |
4. Mua cổ phiếu ưu đãi như thế nào?
Có 2 cách để bạn có thể mua được cổ phiếu ưu đãi đó là mua tại công ty phát hành và mua tại công ty chứng khoán. Cụ thể như sau:
- Mua cổ phiếu ưu đãi tại công ty phát hành
Mỗi doanh nghiệp sẽ có những kế hoạch và chương trình riêng để phát hành cổ phiếu ưu đãi và khi đó doanh nghiệp sẽ thông báo với cơ quan lưu ký chứng khoán. Tuy nhiên cổ phiếu ưu đãi sẽ không được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán mà giao dịch chỉ được thực hiện giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Để mua được cổ phiếu ưu đãi, nhà đầu tư cần đăng ký quyền mua cổ phiếu và thực hiện theo hướng dẫn của công ty phát hành.
- Mua cổ phiếu tại công ty chứng khoán
Nhiều doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ưu đãi nhưng lại uỷ quyền giao dịch mua/bán cho bên thứ ba là các công ty chứng khoán. Nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu ưu đãi thông qua công ty chứng khoán bằng các hình thức: mua bằng tiền mặt, chuyển khoản, đăng ký qua Hotline công ty chứng khoán, đặt mua trên các ứng dụng điện thoại,… Có thể kể đến một số công ty cung cấp dich vụ mua/bán cổ phiếu ưu đãi như: VNDirect, MBS, SSI, HSC, BSC, VPS,…
5. Có nên mua cổ phiếu ưu đãi không?
Để đưa ra quyết định có nên mua cổ phiếu ưu đãi không thì nhà đầu tư cần xem xét, đánh giá dựa trên một số tiêu chí như sau:
- Mua cổ phiếu ưu đãi với mục đích gì?
Bởi cổ phiếu ưu đãi không được giao dịch trên sàn chứng khoán và không có giá niêm yết nên nhà đầu tư luôn hy vọng răng có thể kiếm lời từ việc biến động giá. Tuy nhiên để kiếm lời từ việc biến động giá cổ phiếu thì cùng tuỳ thuộc vào từng loại cổ phiếu có tốt hay không và cần có thời gian dài.
Do vậy, nếu bạn mua cổ phiếu ưu đãi với mục đích để biểu quyết tại Đại hội cổ đông hay quyền được ưu tiên hoàn vốn thì đây là một lựa chọn phù hợp. Còn nếu bạn muốn mua cổ phiếu với mục đích để kiếm lời từ việc chênh lệch giá thì lựa chọn này là không tốt lắm.
- Tính thanh khoản của cổ phiếu ưu đãi
Bởi cổ phiếu ưu đãi không được phép chuyển nhượng cho người khác nên tính thanh khoản của nó không cao. Trong trường hợp chuyển đổi sang cổ phiếu thường thì cũng mất rất nhiều thời gian và phụ thuộc vào công ty phát hành. Trong trường hợp cổ phiếu ưu đãi không thể chuyển đổi thì nhà đầu tư không được phép bán cho người khác.
- Có phải ai cũng mua được cổ phiếu ưu đãi?
Không phải ai cũng có thể mua được cổ phiếu ưu đãi. Để mua được cổ phiếu ưu đãi trước hết nhà đầu tư phải là thành viên, cổ đông của công ty hoặc nắm giữ một số lượng lớn cổ phiếu phổ thông đủ điều kiện theo quy định của công ty phát hành. Bởi vậy, nếu bạn không phải là cổ đông của công ty thì rất khó có thể mua được cổ phiếu ưu đãi.
- Rủi ro từ việc mua cổ phiếu
Như đã nói ở trên, cổ phiếu ưu đãi không thể chuyển nhượng cho người khác nên nếu cổ phiếu đó tăng giá thì nhà đầu tư không thể bán ra và hưởng phần lợi nhuận từ chênh lệch giá bán.
Hy vọng với những thông tin cung cấp ở trên đây bạn đã hiểu cổ phiếu ưu đãi là gì và những kiến thức cơ bản liên quan đến cổ phiếu ưu đãi. Để mua được cổ phiếu tốt cũng như đảm bảo có lợi nhuận, trước khi đầu tư bạn hãy tìm hiểu thật kỹ thông tin về công ty phát hành cổ phiếu đó nhé. Đồng thời đừng quên bổ sung kiến thức đầy đủ và thường xuyên bằng cách cập nhật thông tin trên website kienthucdautu.net nhé. Chúc các bạn thành công!